2011-02-21 Marlon Talks #25

Open Dag Fontys

Op 19 maart a.s. houdt het Fontys conservatorium een open dag.  Er zijn tal van activiteiten zoals proef- en/of kijklessen, info over het toelatingsexamen, concertjes door studenten en nog veel meer. Het begint om 10.00 uur en duurt tot ongeveer 15.30 uur. Je kunt je van tevoren aanmelden op de aanmeldingssite van Fontys.

Enno Voorhorst en ik zullen tijdens de open dag openbare lessen gitaar geven.

Dyens Concerto

Op 5 juni aanstaande speel ik met het Nederlands Jeugd Gitaarorkest o.l.v. Peter Constant het tweede deel uit het gitaarconcert van Roland Dyens voor gitaar en gitaarorkest.

Agenda

Za 5 Feb Concert bij de open dag van het Nederlands Jeugd Gitaarorkest
De Glasbak, Almere
Za 19 maart open dag Fontys conservatorium 
Fontys Conservatorium, Zwijsenplein , Tilburg. Aanvang 10.00
Website Fontys: www.fontyshogeschoolvoordekunsten.nl 
Za 16 Apr Jurylid op het Egta gitaarconcours
Fontys Conservatory, Tilburg
Zo 5 Jun “Concerto en Si” voor gitaar en ensemble  met het Nederlands Jeugd Gitaarorkest
Almere, locatie wordt aangekondigd.
Ma 4 Jul Recital op het Juventus Festival
Cambrai, Frankrijk

“Barenboim is zonder twijfel mijn favoriete musicus”

Interview met gitarist Rafael Aguirre

Rafael Aguirre is een gitarist wiens diepe muzikale inzicht en stralende virtuositeit hem tot een van de meest veelzijdige musici van zijn generatie maken. Zijn 12 eerste prijzen op prestigieuze internationale concoursen, meer dan welke andere Spaanse gitarist, benadrukken de lof die hem ten deel valt van zowel het internationale publiek als specialisten.

Rafael is een internationale artiest die de gelegenheid had om in 16 landen te spelen, waar hij recitals gaf in gerenommeerde zalen als de Carnegie Hall in New York, Tchaikovksy Hall in Moskou, Palau de la Musica in Valencia, Teatro Manuel de Falla in Cadiz en de Tonhalle in Düsseldorf. Zijn ambassadeurschap van de gitaar bracht hem in prestigieuze muziekfestivals in Hallein, Granada, Ubeda en onlangs in het “The Sound of Music” kamermuziekfestival in Israël, waar hij live op de radio speelde als solist en met leden van het Rotterdams Philharmonisch Orkest. Hij speelde met orkesten als de Baden Baden Philharmonie, Malaga Philharmonisch Orkest, Extremadura Symphony Orchestra, Neue Philharmonie Westfalen en het Syrisch Nationaal Orkest.

In 2007 nam Rafael twee goed ontvangen CD’s op voor Naxos en RTVE (Spaanse Radio en TV), waarmee hij in de voorselecties kwam voor de Latin Grammy award in de categorie “best klassiek album”. Binnenkort verschijnen twee nieuwe CD’s bij Naxos en een voor het Duitse label KSGEXaudio.

Rafael werd in 1984 geboren in Malaga, en begon op 7-jarige leeftijd met zijn muzikale studies, die hij met de hoogste onderscheiding afsloot aan het conservatorium van Malaga. Rafael woont tegenwoordig in Düsseldorf, waar hij doceert aan de “Robert Schumann Hochschule”, na gestudeerd te hebben bij Joaquin Clerch. Rafael Aguirre speelt op Stephen Connor gitaren en wordt ondersteund door D’addario snaren.

Rafael, je bent op dit moment één van de meest succesvolle jonge gitaristen. Kun je iets vertellen over je recente projecten?

Onlangs had ik de kans om the spelen in Carnegie Hall in New York, een wereldwijd icon. Het idee dat ik daar zou spelen zorgde ervoor dat ik me goed voorbereidde, zodat ik het beste van mijzelf kon geven. Het bezoeken van New York was erg inspirerend en gaf me een diepe indruk van wat er allemaal gebeurt in de wereld. Ik hoop dat ik er snel weer naartoe kan! Mijn Amerikaanse debuut met orkest vond plaats in het nationale theater van Costa Rica, een kopie van de opera van Parijs, met een warm publiek. Ik ben verliefd op het land en het eten, vooral de limonade en de papaja’s. Dit jaar bezocht ik ook voor het eerst één van de meest interessante plaatsen ter wereld: Jerusalem. Ik had de kans om te spelen met geweldige musici van het Rotterdams Philharmonisch, en ik raakte geïnspireerd door de geschiedenis van het land.

Verder was ik ook blij dat ik mijn thuisland Spanje kon bezoeken, waar ik muziek van Rodrigo speelde in de Palau de la Música in Valencia, de geboorteplaats van de componist. Mijn bezoek aan Moskou was verrijkend uit muzikaal oogpunt. Ik was verrast hoe veel mensen de gitaar wilden horen in Tschaikovsky Hall. Het overtuigde me ervan dat het nog steeds mogelijk is om als gitarist carrière te maken en dat het publiek van ons instrument houdt!

Je bent geboren in Spanje, waar de wortels van de gitaar liggen. Hoe zou je de Spaanse houding tegenover de klassieke gitaar beschrijven?

De gitaar is in Spanje een geliefd instrument, vanwege flamenco en Spaanse folklore. Echter, de Spanjaarden hebben geen duidelijk idee van wat de klassieke gitaar is, zelfs niet wat Spaanse klassieke muziek precies is. Ik houd van flamenco, en ik heb familieleden die zich ermee bezighouden, maar ik denk dat we in Spanje meer aandacht moeten schenken aan de klassieke gitaar. We waren in Spanje immers pioniers met componisten als Sor en Tárrega, terwijl niemand ze daar kent. Verder vind ik dat jonge Spaanse musici maar weinig steun krijgen van de overheid, zoals je dat wel ziet bij Duitse, Amerikaanse en Britse jongeren. Daarom zijn zij uiteindelijk economische grootmachten, terwijl wij ons best moeten om uit de economische crisis te komen. Het is net als met voetbal. Nu de voetballers in het team van Barcelona, en dan bedoel ik de Spaanse spelers, de kans hebben om te spelen, winnen ze de wereldbeker voor de eerste keer. Tien jaar geleden zag je alleen buitenlanders in het team van Barcelona. Het is zo jammer, want er gaat op die manier zoveel talent verloren. Soms moet je jezelf afsluiten, hard werken en geduld hebben.

In ieder geval, Spanje is nu bezig concertzalen te bouwen, werkt aan interessante projecten en heeft een warm concertpubliek. Ze zijn altijd enthousiast. Ik word er altijd ontzettend blij van als ik in Spanje kan spelen.

Wat is typisch aan je spel? In welke zin verschil je als gitarist van andere gitaristen?

Ik probeer altijd een balans te vinden in mijn spel tussen wat Leonard Bernstein de Apollinische en Dionysische kant van de muziek noemt. Dit betekent dat je de partituur respecteert, net als de traditionele noties van interpretatie zoals die bij andere instrumenten bestaan, zoals de piano, viool en het orkest. Dan voeg ik mijn persoonlijke overtuiging toe aan het stuk. Zo verleen ik de interpretatie ook een persoonlijk aspect.

Waarin ik misschien verschil van andere gitaristen, is dat ik altijd mezelf probeer te zijn en veel grote musici heb gehoord. Ik ben enorm beïnvloed door veel musici en nadat ik ze heb beluisterd, en nadat ik veel heb nagedacht over interpretatie, probeer ik zo persoonlijk mogelijk te klinken. Maar, je krijgt er behoorlijke kritiek voor terug. Iedereen heeft bijvoorbeeld kritiek op mijn YouTube video waarin ik de Bach prelude BWV 1006 speel, en daar heb ik wat over te zeggen. Bedankt allemaal, ik heb er over nagedacht. Maar, ik moet zeggen dat de reden waarom ik het stuk zo snel speel niet het tonen van virtuositeit is. Het gaat erom de harmonie en contrapunt te begrijpen zoals Bach ze gebruikt in zijn Cantate BWV29. Rachmaninov’s arrangement van het stuk heeft me geholpen bij het begrijpen van wat er zich in het stuk afspeelt. En aangezien Bach’s tekst in de Cantate is: “Wir danken dir Gott, wir danken dir”, is het karakter van het stuk zeer actief te noemen. Zoals ik al zei, ik wil niet klinken als andere gitaristen die het stuk spelen, gitaristen die ik overigens wel bewonder. Ik wil goed nadenken over de muziek, en uiteindelijk tot een muzikaal compromis komen. Ik ben ervan overtuigd, dat als het me vijf jaar heeft gekost om dit tempo te kiezen, het heel moeilijk voor iemand is om een kritiek te schrijven in een paar minuten. Dat is mijn bescheiden mening. Misschien heb ik het mis. Maar, in ieder geval bedankt voor jullie kritiek!

Je bent een grote fan van een aantal dirigenten. Van welke dirigenten houd je in het bijzonder, en waarom?

Bij de oudere generatie houd ik van Karajan, vanwege zijn charisma en drama, Celibidache vanwege zijn structurele denken en de manier waarop hij Fauré’s Requiem repeteerde, bijvoorbeeld. Kleiber vanwege zijn controle van de spanning en tempi, en Bernstein, omdat je altijd de passie kon zien die hij in zijn werk legde, gecombineerd met een gevoel van communicatie en muzikaal inzicht.

Bij de nieuwe generatie dirigenten houd ik van Barenboim, omdat alles wat hij doet, na zoveel repertoire te hebben gedirigeerd, logisch lijkt. Hij is zonder twijfel mijn favoriete musicus, en degene die me het meeste heeft beïnvloed. Bij Rattle bewonder ik zijn intensiteit van fraseren en zijn enthousiasme. De manier waarop Dudamel elke orkest verleidt is bewonderenswaardig. Hij krijgt het beste uit elke musicus. Dit is een geweldige gave die niet elke dirigent heeft. Van Muti bewonder ik zijn dirigeertechniek, hij is echt apollinisch en elegant. Abbado’s diepgang en spiritualiteit zijn vandaag de dag bijna ongeëvenaard!

Welke fases doorloop je als je een nieuw stuk instudeert?

Ik schrijf mijn vingerzettingen nooit op. Ik speel het stuk veel door totdat ik de juiste vingerzetting heb gevonden, en verander ze later vaak weer. Als alles klaar is probeer ik het stuk uit mijn hoofd te spelen, en ik speel het voor een paar vrienden voor voordat ik het op het podium presenteer.

Het helpt natuurlijk om de muziek te analyseren en om naar meer muziek te luisteren die geschreven is door de componist van wie je een stuk speelt. Ik bedoel, de manier waarop Barenboim Beethoven dirigeert is anders dan de manier waarop hij dat twintig jaar geleden deed. Je hoort een ander niveau van muzikaal begrip nadat hij het complete werk van Beethoven had gespeeld. Het wordt filosofischer en krijgt de juiste stemming. Soms is het voor een student of een kind moeilijk te begrijpen hoe een vijftigjarige componist, die een genie was, zich voelde. Daarom probeer ik naar zoveel mogelijk muziek te luisteren. Het spelen van veel repertoire en het elke dag van blad spelen maakt de manier waarop je omgaat met technische problemen veel efficiënter, omdat je ze binnen een paar seconden moet oplossen. Dit doe ik al mijn hele leven.

Heb je nog een tip of advies voor lezers?

Wat mijn passie voor de muziek levend houdt, is mijn liefde ervoor. Ik ontwikkelde deze liefde door naar veel muziek te luisteren, en dat is altijd het grootste cadeau geweest dat ik mezelf kon geven. Dus, luister naar zoveel muziek als je kunt, en probeer te leren van andere instrumentalisten door te luisteren naar hun muzikale ideeën, en niet alleen hun technische vaardigheden. Op die manier zal je minder vooroordelen hebben bij het luisteren.

Mijn tweede tip is om je bij het studeren altijd op elke noot te concentreren, en te denken aan de manier waarop je wilt dat het uiteindelijk klinkt. Als je op het podium bent komen er natuurlijk wel wat improvisatorische elementen in je spel, maar het muzikale werk moet dan al klaar zijn. Je moet de muziek in je hoofd hebben, net als een dirigent. Daarom zei ik net al, luister naar veel muziek.

Mijn derde en laatste tip is: geniet van muziek, net zoals je geniet van lekker eten, persoonlijke relaties of een bezoek aan het museum. Denk niet aan je nervositeit of perfectionisme. Gitaristen moeten het instrument meer op een muzikale manier gaan ontwikkelen. Soms zie ik dat we ons concentreren op het spelen zonder fouten, maar dat weerhoudt ons ervan werkelijk van de muziek te genieten. Dus, geniet ervan zoveel je kunt.

Marlon, ontzettend bedankt voor de waardevolle bijdrage die je levert met de promotie van de gitaar, en het naar een groter publiek brengen van goede muziek. Ga zo door, en ik wens je het beste voor je carrière!

Rafael, bedankt voor het interview!

De bibliotheek

Als jonge student op de vooropleiding van het Koninklijk Conservatorium van Den Haag, ik zat nog op de middelbare school, bezocht ik vaak de conservatoriumbibliotheek op zoek naar “kennis”. Dat klink nu misschien pretentieus, maar in die fase van mijn leven waren veel van de ideeën die ik tegenkwam in boeken en muziek helemaal nieuw voor me. Ik liep altijd op wolken de bibliotheek in, vroeg om een koptelefoon en ging dan naar boven, waar een ongelooflijke hoeveelheid cassettebandjes stond opgeslagen, geordend in enorme stapelkasten, waaruit ik dan een bandje kon kiezen om naar te luisteren. Op een dag koos ik Ravel’s Tombeau de Couperin.  Ik had nog nooit zoiets gehoord, en de ervaring die leidde van het niet-kennen tot kennen van het werk was adembenemend. Soms wou ik dat ik nog eens terug kon naar die staat van onwetendheid om die stukken die ik nu zo goed ken, te goed ken, nog eens voor het eerst te beluisteren.

De muziekzaal van de conservatoriumbibliotheek voelt als een geïsoleerde ruimte, wat het bestuderen van boeken en beluisteren van muziek zonder afleiding behoorlijk vergemakkelijkt. De bibliotheek bezit een groot aantal boeken over een reeks muzikale onderwerpen, en tussen mijn luistersessies door las ik wel eens in een boek. Een citaat van Schoenberg in één van zijn boeken hangt al jaren in mijn hoofd, en ik googlede het vandaag om het online terug te vinden. Ik typte “arnold schoenberg, child, building, blocks” en vond, vrij vertaald:

Een componist voegt natuurlijk niet beetje bij beetje materiaal toe, zoals een kind doet wanneer het met houten blokken bouwt. Hij stelt zich het complete werk voor als een  spontane visie.

(Arnold Schoenberg, Fundamentals of Musical Composition)

Schoenberg zegt eigenlijk dat een componist niet werkt door simpelweg een aantal elementen bij elkaar te gooien. Nee, de componist heeft een overkoepelende visie die hem stuurt in het creatieve proces. Er zijn zeker componisten die met succes hebben geëxperimenteerd met alternatieve compositietechnieken die niet onder Schoenbergs criterium vallen, maar veel van de stukken die tot het repertoire van de gitarist behoren, verraden een structurele visie die aan de wieg heeft gestaan van het creatieve proces. Net zoals de componist zijn overkoepelende visie heeft, kan de uitvoerder op zoek gaan naar manieren om een interpretatieve constructie, een visionair uitgangspunt, als mal op het muzikale werk te passen. Hier is een voorbeeld van een manier om dat proces aan te gaan:

1.            Creëer een muzikale constructie in je hoofd door het bladmuziek door te nemen en naar het stuk te luisteren.

2.            Ga erin op, beleef het stuk als je het doorspeelt.

3.            Maak een opname, luister naar de sterke kanten en de gedeelten die verder moeten worden ontwikkeld .

4.            Laat het weer los: in de laatste dagen voor het concerten kun je je plannen weer gedeeltelijk loslaten. Gebruik ze als een onderbewuste onderstroom om ruimte te geven voor een frisse en vrije benadering van de compositie.

De bibliotheek in Den Haag heft een bijzondere plek in mijn sentimentele herinneringen, hoewel ik er nu al een paar jaar niet meer geweest ben. Maar ik weet zeker dat er vandaag of morgen een 17-jarige zit, die luistert naar wonderlijke muziek die nog nooit heeft gehoord, en regels leest die hij zal onthouden voor de rest van zijn leven.

Bedankt voor het lezen van de E-zine! De volgende editie verschijnt in april.